Słownik

A

Asfalty – odrębna grupa, różniąca się od smół pochodzeniem, składem i właściwościami. Ze względu na pochodzenie asfalty dzieli się na naturalne i ponaftowe. Asfalty są mieszaniną węglowodorów wielkocząsteczkowych pochodzenia naturalnego lub otrzymywanych z przeróbki ropy naftowej. Odznaczają się całkowitą odpornością na działanie wody, kwasów i ługów; rozpuszczają się w dwusiarczku węgla, benzynie, benzolu i innych rozpuszczalnikach. Mają barwę czarną, konsystencję stałą lub półstałą. Pod wpływem ogrzewania miękną i przechodzą w stan płynny.

B

Bednarka – taśma, którą otrzymuje się przez walcowanie stali niestopowej. Ma grubość 1,5÷5 mm i szerokość 20÷300 mm. Na budowę jest dostarczana w kręgach o masie 100÷120 kg. Bednarkę stosuje się do zbrojenia nadproży, stropów Kleina lub ścianek działowych (z wyjątkiem gipsowych).

Betony jamiste – betony z kruszywa jedno- lub dwufrakcyjnego o uziarnieniu powyżej 4,0 mm, w których zaczyn cementowy służy tylko do pokrycia poszczególnych ziaren kruszywa i ich spojenia ze sobą.

Betony komórkowe – betony wykonywane z piasku kwarcowego lub mikrokruszywa kwarcowego naturalnego (piasek zmielony), mikrokruszywa gliniano-żelaziano-kwarcowego sztucznego (popioły lotne) lub ich mieszaniny o wielkości pojedynczego ziarna nie przekraczającej zasadniczo 100ø; betony komórkowe charakteryzują się porowatością całkowitą 60 - 85%, na którą składają się makropory wielkości 0,1 - 5,0 mm powstające w wyniku reakcji chemicznych spulchniania oraz mikropory typu kapilarnego o średnicy mniejszej niż 0,1 mm powstające w wyniku odparowywania wody.

Betony lekkie kruszywowe – betony, do których stosuje się kruszywa mineralne naturalne, kruszywa ze spiekanych glin i surowców skalnych, czy kruszywa z odpadów przemysłowych o wielkości ziaren co najmniej 4 mm (grubszych niż frakcja piaskowa).

Betony półzwarte – betony, w których w ogólnej ilości kruszywa frakcje poniżej 4,0 mm stanowią nie mniej niż 15% i mniej niż 85% przestrzeni między ziarnami jest wypełnione zaprawą.

Betony z kruszywami organicznymi – betony wytwarzane z organicznych cząstek rozdrobnionego drewna, roślin lub tworzyw sztucznych w postaci wypełniaczy włóknistych (wełna drzewna, słoma rzepakowa), strużki stolarnianej, spienionego polistyrenu czy trocin, środków je mineralizujących i spoiwa; w wielu przypadkach w celu zwiększenia wytrzymałości gotowego produktu stosuje się dodatek wypełniaczy mineralnych.

Betony zwarte – betony charakteryzujące się największą wytrzymałością, w których zaprawa cementowa wypełnia wolne przestrzenie pomiędzy ziarnami grubego kruszywa (powyżej 4,0 mm) w ilości nie mniejszej niż 85%, przy czym kruszywo pod względem uziarnienia dobrane jest tak, aby jak najszczelniej wypełniało zajmowaną przestrzeń.

C

Cementy hutnicze (CEM III/A, CEM III/B i CEM III/C) – zawierają odpowiednio 36 - 65%, 66 - 80% i 81 - 95% granulowanego żużla wielkopiecowego.

Cementy pucolanowe (CEM IWA i CEM IV/B) – mają odpowiednio 11 - 35% oraz 36 - 55% dodatku pucolanowego.

Cement portlandzki – drobno zmielone spoiwo hydrauliczne, składające się z nie mniej niż 95% klinkieru i co najwyżej 5% gipsu lub gipsu i anhydrytu. Głównymi składnikami klinkieru są: krzemiany wapnia C₃S (alit), β-C₂S (belit), glinian wapnia C₃A oraz glinożelazian wapnia C₄AF (brownmilleryt).

Cementy wieloskładnikowe (CEM V/A i CEM V/B) – zawierają odpowiednio 18 - 30% i 31 - 50% żużla wielkopiecowego, natomiast dodatków pucolanowych (pucolany naturalnej, wypalanej lub popiołu lotnego krzemionkowego) odpowiednio 18 - 30% i 31 - 50%.

G

Gazobetony – betony, w których powstające pory są rezultatem wytwarzania się w masie zarobowej pęcherzyków gazu na skutek reakcji chemicznych.

K

Kształtowniki – zasadnicze elementy konstrukcyjne, do których zalicza się: dwuteowniki, ceowniki, teowniki oraz kątowniki i profile specjalne.

Kruszywo mineralne – zbiór ziaren o wymiarach 0,063 - 63 mm (bok oczka kwadratowego w sicie) zawierających różne minerały wchodzące w skład skał zwartych (litych) lub luźnych okruchowych. Te ostatnie występują w złożu w postaci zmieszanego piasku (o ziarnach 0,063 - 2 mm) i żwiru (2 - 63 mm), o przypadkowym procentowym udziale, nazywanych mieszanką kruszywa naturalnego (piaskowo-żwirowego lub żwirowo-piaskowego) lub pospółką.

P

Pianobetony – betony, w których powstawanie porów odbywa się w wyniku wprowadzenia do zarobu piany wytworzonej mechanicznie.

Pianogazobetony – betony, w których wytworzone pory są efektem współdziałania środków gazotwórczych i pianotwórczych.

M

Minerały – substancje występujące w przyrodzie w postaci naturalnej. Są one najczęściej związkami chemicznymi lub rzadziej pojedynczymi pierwiastkami. Minerał jest najmniejszą jednostką z punktu widzenia geologii, z jakiej jest zbudowana skorupa ziemska.

S

Siatki splatane – siatki, które mają oczka kwadratowe o wymiarach 5 ÷ 50 mm, a grubość drutu wynosi 0,5 ÷ 2 mm. Stosuje się je na ściany i stropy w miejscach narażonych na pękanie tynku.

Skały – duże skupiska minerałów w skorupie ziemskiej. Najczęściej stosuje się tę nazwę do skał występujących w stanie mniej lub bardziej związanym, czyli do tzw. skał zwartych. Są to, np. granit, porfir, bazalt, piaskowiec, wapień.

Surowce – materiały stosowane w produkcji wyrobów ceramicznych, które dzieli się na surowce plastyczne i nieplastyczne.

Smoły – produkt otrzymywany podczas suchej destylacji węgla kamiennego lub drewna.